ÇU;OÜ (Çok Uzundu; Okumaya Üşendim)

🎬 Sora 2 Eylül 2025'te çıktı: Ses ve videoyu aynı anda üretiyor. Kendinizi videolara yerleştirebiliyorsunuz. TikTok benzeri sosyal medya uygulamasıyla geldi.

🤖 GPT-5 Ağustos 2025'te tanıtıldı: Thinking" moduyla daha iyi düşünüyor. Halüsinasyonları önemli ölçüde azalttı. ChatGPT Pro aboneliğiyle kullanılabiliyor. (200$/ay)

🔥 Rekabet kızışıyor: Google Gemini 3'ü hazırlıyor. Meta'nın Llama 3'ü açık kaynak alanda güçleniyor. Runway Gen-3 ve Google Veo 3 video üretiminde yarışıyor.

⚠️ Dikkat edilmesi gerekenler: Deepfake ve manipülasyon riskleri artıyor. Telif hakları konusu hâlâ belirsiz.

Yapay zeka teknolojisi, bilim kurgudan gerçeğe geçişini tamamlayarak günlük hayatımızın her alanına sızmaya devam ediyor. Sadece daha güçlü modeller değil, tamamen yeni paradigmalar ortaya çıkıyor: Çok modlu sistemler, otonom ajanlar ve her cihaza gömülü "ambient" zeka.

Sora 2: Video Üretiminde Yeni Çağ

OpenAI'nin Sora 2 modeli, 30 Eylül 2025'te resmi olarak duyuruldu ve 1 Ekim'de ABD ve Kanada'da kullanıma açıldı. Basit bir metin açıklamasından 16 saniyelik, sinema kalitesinde videolar üretebilen Sora 2, karmaşık kamera hareketleri, çoklu karakterler ve fizik kurallarına büyük ölçüde uyan sahneler yaratıyor.

Sora 2'nin en büyük yeniliklerinden biri senkronize ses ve diyalog desteği. Artık sadece görsel değil, gerçekçi ses efektleri ve konuşmalar da otomatik olarak üretiliyor. OpenAI'ye göre, Sora 2 "video için GPT-3.5 anı" olarak tanımlanıyor—yani video üretiminde gerçek bir sıçrama.

Sora Uygulaması: Sosyal Medya Entegrasyonu

Sora 2 ile birlikte, OpenAI Sora iOS uygulamasını da piyasaya sürdü. Bu uygulama, kullanıcıların AI ile ürettikleri videoları paylaşabilecekleri bir sosyal platform olarak tasarlandı. "Cameo" özelliği sayesinde, kullanıcılar kendi görüntülerini Sora tarafından üretilen sahnelere ekleyebiliyor.

Ancak bu özellik, telif hakkı ve deepfake endişelerini de beraberinde getirdi. Sora 2, varsayılan olarak telif hakkıyla korunan içerikleri kullanıyor—telif sahipleri açıkça "opt-out" (devre dışı bırakma) talebinde bulunmadıkça. Ayrıca, sadece 7 gün sonra, Sora 2'nin zorunlu filigranını kaldıran üçüncü taraf programlar yaygınlaştı.

GPT-5: Akıl Yürütmede Devrim

OpenAI'nin GPT-5 modeli, 7 Ağustos 2025'te resmi olarak duyuruldu ve tüm ChatGPT kullanıcılarına sunuldu. GPT-5, önceki nesillere göre önemli iyileştirmeler getiriyor:

• Daha güçlü akıl yürütme yetenekleri: Çok adımlı mantıksal çıkarım ve problem çözme.
• Azaltılmış halüsinasyon: GPT-4o'ya göre %45 daha az faktik hata.
• Gelişmiş çok modlu entegrasyon: Metin, görsel, ses ve video arasında daha derin anlama.
• 400K token bağlam penceresi: API üzerinden 400.000 token, ChatGPT'de 256.000 token.

GPT-5 Thinking Modu: Derin Akıl Yürütme

GPT-5'in en devrim niteliğindeki özelliği "Thinking" (Düşünme) modu. OpenAI'nin açıklamasına göre, GPT-5 artık basit sorulara hızlı yanıt verirken, karmaşık problemler için otomatik olarak derin akıl yürütme moduna geçiyor.

Benchmark (Karşılaştırma) sonuçları etkileyici:

• GPQA Diamond (PhD seviyesi bilim soruları): Thinking modu ile doğruluk %77.8'den %85.7'ye çıkıyor.
• SWE-bench Verified (gerçek GitHub sorunları): %52.8'den %74.9'a sıçrama.
• Hata oranı: Thinking modu, standart moda göre %22 daha az büyük hata yapıyor.
• Token verimliliği: OpenAI o3'e göre %50-80 daha az token kullanarak daha iyi sonuçlar veriyor.

Gerçek zamanlı yönlendirici (router), sorgunun karmaşıklığını analiz ederek otomatik olarak hızlı yanıt modu ile derin düşünme modu arasında seçim yapıyor. Kullanıcılar, "dikkatlice düşün" gibi ifadeler kullanarak manuel olarak da Thinking modunu tetikleyebiliyor.

GPT-5 Pro: Maksimum Performans

ChatGPT Pro ve Team aboneleri, GPT-5 Pro modeline erişebiliyor. Bu model, en zorlu analitik görevler için genişletilmiş akıl yürütme sunuyor ve AIME 2025 matematik yarışmasında %100 doğruluk elde etti.

Otonom Ajanlar: Planlayan, Uygulayan, Adapte Olan Sistemler

Yapay zeka, basit sohbet botlarından çok daha ileri bir noktaya geldi. Artık otonom ajanlar çağındayız. Bu sistemler, karmaşık görevleri parçalara ayırabiliyor, plan yapabiliyor, harici araçları kullanabiliyor ve uzun vadeli hedeflere ulaşmak için adapte olabiliyor.

Google'ın Project Astra bu paradigma değişiminin en somut örneği. Sadece komutlara yanıt vermek yerine, kullanıcının ihtiyaçlarını öngören, tüm iş akışlarını yöneten ve uzun vadeli hedefleri takip eden proaktif asistanlar geliştiriliyor.

OpenAI'nin Agent Kit gibi araçlar, geliştiricilerin kod yazmadan AI ajanları oluşturmasını sağlıyor.

Cihaz-Üzeri Zeka ve Verimlilik Devrimi

Güçlü sınır modellerin yanı sıra, küçük ve verimli modeller de büyük ilgi görüyor. Microsoft'un Phi-3 modeli ve Google'ın Gemini Nano'su, cihaz üzerinde çalışabilen, gizlilik, gecikme ve maliyet sorunlarını çözen sistemler.

Apple'ın M5 çipi ile MacBook Pro ve Vision Pro gibi cihazlarda yerel AI çıkarımı dört kat daha güçlü hale geldi. Bu trend, AI'yi demokratikleştiriyor. Artık bulut bağlantısı olmadan, kenar (edge) cihazlarda bile gelişmiş AI yetenekleri kullanılabiliyor.

Açık Kaynak Devrimi: Meta ve Mistral Öncülüğünde

Meta'nın Llama 3 modeli ve Mistral AI'nin sunduğu açık kaynak modeller, inovasyonu hızlandırıyor ve AI'yi daha geniş bir geliştirici topluluğuna açıyor.

Açık kaynak yaklaşımı, özel modellerin hakimiyetine meydan okuyor ve sürekli iyileştirmeyi teşvik ediyor. Geliştirici ekosistemlerinin çeşitlenmesi, AI'nin daha esnek ve erişilebilir hale gelmesini sağlıyor.

Donanım Yarışı: Veri Merkezleri ve Çipler

AI'nin hızlı ilerlemesi, muazzam hesaplama gücü gerektiriyor. Cerebras'ın Oklahoma veri merkezi, 44 exaflops hesaplama gücüyle "dünyanın en hızlı AI altyapısı" olarak öne çıkıyor. Wafer ölçeğinde işlemciler (46.250 mm²), tüm belleği çip üzerinde tutarak geleneksel GPU'ların çip dışı gecikme sorununu ortadan kaldırıyor.

NVIDIA ise DGX Spark ile süper bilgisayarı minyatürleştiriyor. Jensen Huang'ın bizzat teslim ettiği bu "dünyanın en küçük süper bilgisayarı", önceki nesle göre beş kat daha fazla hesaplama gücü sunuyor.

Güvenlik, Etik ve Düzenleme: Gündemin Merkezinde

Sora 2 gibi hiper-gerçekçi video üretim yetenekleri, dezenformasyon, deepfake, önyargı ve telif hakkı endişelerini artırıyor. Robin Williams ve George Carlin'in aileleri, Sora 2'nin sevdiklerinin deepfake'lerini oluşturmasına karşı yasal işlem tehdidinde bulundu.

AB AI Yasası küresel bir emsal oluşturdu. Anthropic'in Constitutional AI gibi hizalama teknikleri ve OpenAI'nin "red teaming" çalışmaları, sorumlu AI geliştirme çabalarının bir parçası.

Derin Entegrasyon: AI Her Yerde

AI artık bağımsız bir araç değil; mevcut platformların ve ürünlerin dokusuna derinlemesine işleniyor. Atlas Browser AI gibi tarayıcılar, yerleşik AI asistanlarıyla içerik özetleme, akıllı arama ve yaratıcı içerik üretimi sunuyor.

OpenAI, ChatGPT'yi bir uygulama platformuna dönüştürmeye çalışıyor. Kullanıcılar, uygulamayı açmadan ChatGPT'ye "Spotify'da bir şarkı çal" diyebilecek. "Sign in with ChatGPT" butonu, kullanıcıları OpenAI ekosistemine kilitlerken, şirketlerin OpenAI modellerini kullanma maliyetini Pro hesabı olan müşterilerine aktarmasına olanak tanıyor.

Google'ın Gemini tabanlı "vibe coding" ürünü ise kod üretiminde yeni bir çağ açıyor. Kullanıcılar, "mobil öncelikli bir duvar kağıdı oluşturucu web uygulaması yap" gibi bir açıklama yazıyor ve sistem 90 saniyeden kısa sürede fikri üretime dönüştürüyor.

Gemini 3 Söylentileri ve Gelecek

Google'ın Gemini 3 (kod adları Orion Mist ve Lithium Flow) hakkında söylentiler heyecanı artırıyor. Gemini 1.5 Pro'nun 1 milyondan fazla token bağlam penceresi sunduğu düşünülürse, Gemini 3'ün:

• Gerçek çok modlu anlama: Metin, görsel, ses ve video arasında daha derin, entegre akıl yürütme.
• Gelişmiş akıl yürütme ve planlama: Çok adımlı mantıksal çıkarım, bilimsel akıl yürütme, azaltılmış halüsinasyon.
• Devasa (ve verimli) context penceresi: 10 milyon token'ın ötesine geçme.
• Gerçek ajanlık ve otonomluk: Proaktif, öğrenen ve uzun vadeli hedefleri takip eden sistemler.

sunması bekleniyor.

Sonuç: Hızlanan Bir Gelecek

2025, yapay zeka için dönüm noktası bir yıl. Sora 2'nin video üretimindeki çığır açan yetenekleri, GPT-5'in Thinking modu ile getirdiği akıl yürütme devrimi, otonom ajanlar, cihaz-üzeri zeka, açık kaynak devrimi ve donanım yarışı, AI'yi her alana yaymaya devam ediyor.

GPT-5'in %45 daha az halüsinasyon oranı, Thinking modunun %22 daha az hata yapması ve Sora 2'nin gerçekçi video-ses senkronizasyonu, AI'nin artık "deneysel" olmaktan çıkıp üretim ortamlarında güvenle kullanılabileceğini gösteriyor.

Ancak bu hızlı ilerleme, etik, güvenlik ve düzenleme sorularını da beraberinde getiriyor. Sora 2'nin telif hakkı yaklaşımı, deepfake endişeleri ve GPT-5'in güvenlik testleri, AI'nin sorumlu bir şekilde geliştirilmesi gerektiğini hatırlatıyor.

Önümüzdeki dönem, AI'nin insan yaşamını nasıl dönüştüreceğini belirleyecek. Bir şey kesin: AI'nin hikayesi daha yeni başlıyor ve 2025, bu hikayenin en heyecan verici bölümlerinden biri olmayı vaat ediyor.